Konferencja w SGH: około jednej czwartej seniorów w krajach OECD potrzebuje opieki długoterminowej

Wraz ze starzeniem się populacji zapotrzebowanie na pomoc osobom starszym w codziennych czynnościach – tzw. opieka długoterminowa – ma wzrosnąć w krajach OECD o ponad jedną trzecią do 2050 roku.

Niemal we wszystkich krajach OECD koszty opieki długoterminowej przekraczają 100 proc. mediany dochodu, co sprawia, że staje się ona finansowo nieosiągalna dla wielu seniorów – zauważył dr Jacek Barszczewski, ekspert ds. polityki zdrowotnej OECD.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz Międzykolegialne Centrum Badań nad Rodzinami i Generacjami w SGH zorganizowały konferencję poświęconą opiece długoterminowej dla osób starszych. Spotkanie było okazją do analizy systemów opieki długoterminowej w krajach OECD oraz porównania ich z sytuacją w Polsce. Podstawą dyskusji był zaprezentowany raport OECD „Opieka długoterminowa w Polsce i pozostałych krajach OECD”.

„Wykorzystując międzynarodowe porównania, wydarzenie ma na celu zidentyfikowanie kluczowych wyzwań, zbadanie możliwości oraz zaproponowanie potencjalnych rozwiązań na rzecz poprawy systemu opieki długoterminowej w Polsce” – powiedziała prorektorka SGH ds. nauki. dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, prof. SGH.

W najnowszym raporcie OECD przeanalizowała: rozkład potrzeb w zakresie opieki długoterminowej, koszty i publiczne wsparcie dla usług opiekuńczych, wydatki z własnych środków na opiekę długoterminową i ich wpływ na ubóstwo, a także przekazała prognozy popytu na usługi opiekuńcze i związane z tym symulacje wydatków publicznych na te usługi.

„Obserwujemy zmiany w strukturze ludności Polski. W UE w 2050 roku trzy na 10 osób będzie miało ponad 65 lat, dziś są to dwie osoby. Żeby zachować populację w zdrowiu, rekomendujemy wspieranie zdrowego stylu życia, a także rozwijanie systemu opieki długoterminowej” – mówił Mark Pearson, zastępca dyrektora Dyrektoriatu OECD ds. Zatrudnienia, Pracy i Spraw Społecznych (ELS). „W Polsce szczególny nacisk warto położyć na zwiększenie finansowania i poprawę koordynacji usług” – dodał.

Według OECD popyt na usługi opiekuńcze będzie rósł ze względu na starzenie się ludności. Jednocześnie będzie mniej opiekunów. Już dziś według dr. Barszczewskiego średnio około jednej czwartej osób starszych potrzebuje opieki długoterminowej.

Ekspert zwrócił uwagę, że koszty opieki długoterminowej różnią się znacząco między krajami OECD. W Polsce, dla osób o wysokich potrzebach zarówno w opiece domowej, jak i instytucjonalnej wynoszą one średnio około 150 proc. mediany dochodu osób w wieku 65+. Jest to jeden z niższych poziomów wśród krajów OECD. Z drugiej strony, jeśli spojrzymy na wartości absolutne w złotówkach, to koszty wynoszą odpowiednio około 600 zł w przypadku niskich potrzeb, 2000 zł w przypadku potrzeb umiarkowanych i prawie 4000 zł w przypadku potrzeb wysokich. Są to koszty bardzo wysokie, szczególnie w przypadku osób starszych z wysokimi potrzebami.

„Warto jednak podkreślić, że w niemal wszystkich krajach OECD koszty opieki długoterminowej przekraczają 100 proc. mediany dochodu, co sprawia, że bez znaczącego wsparcia publicznego staje się ona finansowo nieosiągalna dla wielu seniorów” – zauważył Barszczewski.

W Polsce trwają prace nad stworzeniem systemu opieki długoterminowej. O ich rezultatach poinformowały uczestniczki panelu dyskusyjnego prowadzonego przez prof. dr. hab. Piotra Błędowskiego, dyrektora Instytutu Gospodarstwa Społecznego Kolegium Ekonomiczno-Społecznego SGH.

„Tworzymy definicję opieki długoterminowej. Pracujemy nad skoordynowaniem działań prowadzonych w tym obszarze przez resorty rodziny i zdrowia. Elementy opieki i wsparcia osób starszych są w tych dwóch systemach, chcemy, żeby się uzupełniały” – przekonywała Marzena Okła-Drewnowicz, ministra do spraw polityki senioralnej.

Katarzyna Nowakowska, wiceministra rodziny, pracy i polityki społecznej stwierdziła, że najważniejszym pojęciem powstającego systemu opieki długoterminowej jest deinstytucjonalizacja. Oznacza to odchodzenie od pomocy opartej na placówkach całodobowego pobytu na rzecz wsparcia środowiskowego przy wykorzystaniu usług społecznych, tak aby umożliwić osobom niesamodzielnym pozostawanie w swoich domach, rodzinach i środowiskach. Wiceministra rodziny zwróciła uwagę na złożony charakter prowadzonych prac, dlatego że należy utrzymać system, który mamy, oparty na domach pomocy i rozwijać system opiekuńczy w domach. Trzeba zadbać o finasowanie jednego i budowę drugiego. Według niej to wyzwanie dla rządu i samorządów.

„Deinstytucjonalizacja to najlepsza metoda opieki, ale czasem niemożliwa, na przykład w przypadku osób wymagających stałego nadzoru. Jest to trudne, ale warto wypracować model, w którym senior pozostaje jak najdłużej w swoim środowisku, w myśl przysłowia, że starych drzew się nie przesadza” – przekonywała Urszula Demkow, wiceministra zdrowia.

W części podsumowującej konferencję eksperci mówili, że opieka długoterminowa musi zyskać na znaczeniu, gdyż prognozy wskazują na znaczący wzrost zapotrzebowania na opiekę długoterminową w przyszłości.

Zwrócili uwagę, że koszty opieki długoterminowej są wysokie dla osób starszych, a wsparcie publiczne opieki długoterminowej w Polsce jest za niskie, co uniemożliwia wielu osobom starszym korzystanie z niej.

Według specjalistów programy prewencyjne oraz zwiększanie wydajności pracy w sektorze opieki długoterminowej mogą częściowo złagodzić spodziewane wzrosty kosztów.

„Reformowanie opieki długoterminowej to gra długoterminowa. Koszty są natychmiastowe, zaś efekty staną się widoczne po dziesięcioleciach” – powiedział na koniec dr hab. Paweł Kubicki, prof. SGH, kierownik Katedry Polityki Społecznej w Instytucie Gospodarstwa Społecznego.

Źródło informacji: PAP MediaRoom